از علت تا درمان خون دماغ

خون دماغ

به عبارت ساده خون‌ریزی از بین رفتن خون از بافتی است که قسمت داخلی بینی شما را تشکیل می‌دهد.

جوش‌های بینی (که اصطلاحاً اپیستاکسیس “epistaxis” نیز خوانده می‌شوند) رایج هستند. حدود 60٪ از افراد حداقل در طول عمر خود یک بار دچار خون‌ریزی بینی می‌شوند. قرار گرفتن بینی در وسط صورت و تعدد رگ‌های خونی نزدیک به سطح در آستر بینی شما، آن را به یک هدف آسان برای آسیب دیدگی و خون‌ریزی بینی تبدیل می‌کند.1
 

انواع خون دماغ و سردرد کدام است؟

به طور کلی دو نوع خونریزی بینی داریم که در ادامه به توضیح آن‌ها برای آگاهی بیشتر شما پرداخته‌ایم.
 

خونریزی قدامی (جلویی)

دیواره بینی شما دارای رگ‌های خونی متعددی است که می‌تواند در اثر ضربه یا حتی خراش ناخن دچار آسیب شده و منجربه خون دماغ و سردرد شود. این نوع خونریزی‌ها نزدیک سوراخ بینی شما اتفاق می‌افتند.
 

خون دماغ خلفی

این نوع از خونریزی نادرتر بوده و در قسمت عقبی بینی شما رخ می‌دهد. خون دماغ خلفی بیشتر در افراد مسن، کسانی که دارای فشارخون هستند و اشخاصی که از ناحیه صورت آسیب‌دیده‌اند دیده می‌شود.

تشخیص اینکه خونریزی بینی شما از کدام نوع است گاهی ممکن است دشوار باشد و اگر شما به پشت خوابیده باشید در هر دو نوع خون می‌تواند به سمت حلق شما حرکت کرده و تشخیص را دچار مشکل کند. اکنون سؤال این است که کدام خون دماغ خطرناک است؟

در پاسخ به این سؤال باید بگویم که خونریزی خلفی جدی‌تر و خطرناک‌تر است و شما در صورت بروز این نوع خون دماغ نیاز به کمک‌های اضطراری دارید و بهتر است که برای درمان سریع خون دماغ خود به پزشک مراجعه کنید. برای تشخیص نوع خونریزی بینی خود از طریق حتما از طریق پزشک بررسی کنید.3

علل خونریزی بینی یا خون دماغ

خونریزی بینی دلایل مختلفی دارد. به‌­ندرت پیش می‌­آید که خون دماغ ناگهانی یا نامتناوب، جدی باشد. اگر مرتبا خون دماغ می‌شوید، ممکن است مشکل جدی داشته باشید و بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

خشکی هوا شایع‌­ترین علت خون دماغ شدن است. زندگی در آب­‌وهوای خشک و استفاده از سیستم گرمایش مرکزی یاعث خشک شدن غشای بینی می­‌شود که بافت درون بینی است.

این خشکی باعث سفت شدن فضای داخل بینی می­‌شود که خارش‌­آور و آزاردهنده است. اگر بینی‌تان را بخارانید یا تمیز کنید، خونریزی می­‌کند.

استفاده از داروهای ضد حساسیت و ضد احتقان برای درمان حساسیت، سرماخوردگی یا مشکلات سینوسی هم ممکن است باعث خشکی غشای بینی و خون دماغ شود. پاک کردن مکرر بینی با دستمال نیز از دیگر علت­‌های خونریزی بینی است.

عوامل زیر در بروز خونریزی بینی شایع است:

فرو کردن شی خارجی در بینی

حساسیت به مواد شیمیایی

واکنش آلرژیک

ضربه دیدن بینی

عطسه­‌های مکرر

تمیز کردن بینی

هوای سرد

عفونت دستگاه تنفسی فوقانی

دوز بالای آسپرین

سایر عوامل خون دماغ:

فشار خون بالا

اختلال خونریزی

اختلال تشکیل لخته خون

سرطان

خون دماغ شدن در اکثر موارد به مراقبت پزشکی نیاز ندارد. با این حال، اگر خونریزی بینی بیشتر از ۲۰ دقیقه طول بکشد یا بعد از بروز صدمه رخ دهد، فرد باید تحت مراقبت قرار بگیرد زیرا این امر می‌­تواند نشانه­ خونریزی خلفی باشد که موضوع جدی­‌تر است.

صدماتی که باعث خونریزی بینی می‌­شود عبارتند از: افتادن، تصادف یا مشت خوردن به صورت. دراین­ حالت، خونریزی بینی می‌تواند ناشی از شکستگی بینی، ترک برداشتن جمجمه یا خونریزی داخلی باشد.2
 

چه کسی دچار خون‌ریزی بینی می‌شود؟

هر کس می‌تواند خون‌ریزی بینی را تجربه کند. بیشتر افراد حداقل یک بار در طول عمر خود تجربه این شرایط را دارند. با این وجود افرادی هستند که با احتمال بیشتری به خون‌ریزی بینی دچار می‌شوند. این افراد شامل موارد زیر هستند:

کودکانی که بین دو تا 10 سال دارند، هوای خشک، سرماخوردگی، حساسیت و فروکردن انگشتان دست و اشیاء در بینی آن‌ها، کودکان را مستعد خون‌ریزی می‌کند.

بزرگسالان بین 45 تا 65 سال سن دارند. در میانسالان و سالخوردگان، بند آمدن و لخته شدن خون ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد. همچنین احتمال ابتلای آن‌ها به دلیل استفاده از داروهای رقیق کننده خون (مانند استفاده روزانه آسپیرین)، فشار خون بالا، آترواسکلروز (سخت شدن دیواره شریان‌ها) یا اختلالات خون‌ریزی بیشتر است.

زنان حامله. در زمان بارداری رگ‌های خونی در بینی گسترش می‌یابند و فشار بیشتری به رگ‌های خونی ظریف در آستر بینی وارد می‌شود.

افرادی که داروهای رقیق کننده خون مانند آسپیرین یا وارفارین مصرف می‌کنند.

افرادی که اختلالات لخته شدن خون مانند بیماری هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند “hemophilia ” ” von Willebrand” دارند.1

علائم خون‌ریزی بینی

بینی به دلیل تعدد رگ‌های خونی نزدیک به سطح پوست خصوصاً در غضروف سپتوم بینی “nasal septum” مستعد خون‌ریزی است. هنگامی که این رگ‌ها پاره شوند ممکن است خون از بینی بیرون بریزد. این شرایط در بیشتر زمان‌ها نتیجه ضربه به بینی، جراحی بینی و هوای خشک یا سرد است.

دلایل دیگر شامل عفونت‌های سینوسی، سرماخوردگی و حساسیت، اشیاء خارجی در حفره بینی، اختلالات لخته شدن خون، فشار خون بالا، آترواسکلروز یا تصلب شرایین “atherosclerosis” و استفاده بیش از حد از اسپری‌های بینی است. آسپرین نیز می‌تواند شرایط را تشدید کند.

یک اختلال ارثی معروف به نام hemorrhagic telangiectasia با رگ‌های خونی ناقص نیز شناخته شده است که باعث شکسته شدن رگ‌های خونی می‌شود.

بیشتر خون‌ریزی‌ها در قسمت جلوی بینی منشا می‌گیرند و به عنوان خون‌ریزی‌های قدامی شناخته می‌شوند. کنترل این بخش بسیار آسان است و به ندرت مشکل ایجاد می‌کنند. خون‌ریزی‌های خلفی نادر اما بسیار جدی‌تر هستند. آن‌ها از شریان‌های پشت بینی سرچشمه می‌گیرند و نیاز به بستری شدن سریع و درمان دارند. این موارد بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود.1
 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

درحالی که اکثر خونریزی‌های بینی جای نگرانی ندارند و می‌توان حتی در منزل نیز درمان سریع خون دماغ را انجام داد، اما برای برخی از آن‌ها باید به پزشک مراجعه کرد. اما کدام خون دماغ نیاز به پزشک دارد؟

خون دماغ و سردرد شما بعد از ۲۰ دقیقه متوقف نشود

به دلیل آسیب‌دیدگی در ناحیه سر دچار خون دماغ شوید.

بینی شما شکل نامناسبی داشته یا دچار شکستگی شده است.

در صورت مشاهده خونریزی مکرر از بینی خود که ناشی از تحریک یا آسیب‌دیدگی جزئی نیست، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.خونریزی بینی که طولانی مدت بوده و در هفته بیش از یک ‌بار اتفاق افتاده باشد می‌تواند نشانه‌ مشکل یا بیماری باشد که باید توسط یک پزشک مورد بررسی قرار گیرد.3
 

چگونه خون دماغ را درمان کنیم؟

درمان خون دماغ بسته به نوع و علت خونریزی متغیر است. در ادامه به روش‌­های درمان برای انواع خونریزی­‌های بینی می­‌پردازیم:
 

۱. خونریزی قدامی

اگر دچار این نوع خونریزی شده باشید، از جلوی بینی (معمولا سوراخ بینی) خون دماغ می­‌شوید. می‌­توان این نوع خونریزی را در خانه درمان کرد. درحالی­‌که نشسته‌­اید، قسمت نرم بینی را فشار دهید.

مطمئن شوید کاملا جلوی سوراخ بینی گرفته شود. به‌­مدت ده دقیقه سوراخ بینی را بسته نگه دارید، کمی به جلو خم شوید و با دهان نفس بکشید.

برای بند آمدن خون دماغ دراز نکشید. دراز کشیدن منجر به قورت دادن خون می­‌شود و معده را اذیت می­‌کند. بعد از ده دقیقه بینی را ول کنید و بررسی کنید ببینید خونریزی بند آمده یا خیر. اگر خونریزی ادامه دارد، این مراحل را تکرار کنید.

همچنین می‌­توانید روی بینی یخ بگذارید یا برای بسته شدن مویرگ­‌های کوچک بینی از اسپری بینی ضد احتقان استفاده کنید.

اگر به ­تنهایی کاری از دستتان ساخته نیست، فورا به پزشک مراجعه کنید. ممکن است دچار خونریزی خلفی شده باشید که به درمان جدی­‌تری نیاز دارد.
 

۲. خونریزی خلفی

در این حالت بخش انتهایی بینی دچار خونریزی می­‌شود. معمولا خون از انتهای بینی به سمت حلق می­‌رود. خونریزی خلفی خیلی شایع نیست و اغلب جدی‌­تر از خونریزی قدامی است.

نباید خونریزی خلفی را در خانه درمان کرد. اگر فکر می­‌کنید دچار این نوع خونریزی شده‌­اید، فورا با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.
 

۳. خونریزی ناشی از جسم خارجی

اگر جسم خارجی باعث بروز خونریزی شده، پزشک متخصص گوش و حلق و بینی می­‌تواند آن را بیرون بیاورد.


 

۴. سوزاندن مویرگ ها

نوعی تکنیک پزشکی به نام سوزاندن مویرگ نیز باعث متوقف شدن خونریزی مداوم و متناوب می­‌شود. پزشک در این روش مویرگ­‌های بینی را با استفاده از دستگاه گرمایشی یا نیترات نقره (ترکیب مخصوص برداشتن بافت) می­‌سوزاند.

ممکن است پزشک در بینی شما پنبه، گاز یا فوم بگذارد. همچنین می‌­تواند برای فشار آوردن به مویرگ­‌ها و جلوگیری از خونریزی از کاتر استفاده کند.2

پینوشتها
1.www.resaa.net
2.www.darmankade.com
3.www.paziresh24.com